Νασρεντίν Χότζας, το Γέλιο της Μικρασίας

«Ο Χότζας είναι άνθρωπος-γέφυρα. Το γέλιο του περνά από τη μια όχθη στην άλλη λαούς που τους χωρίζουν ποτάμια αίματος. Τις ιστορίες του τις λένε Ρωμιοί και Τούρκοι, Κούρδοι κι Αρμένηδες, Άραβες και Μογγόλοι. Με τον Χότζα γελούνε οι Πομάκοι, οι Εβραίοι και οι Παλαιστίνιοι. Κάθεται στα καφενεία των νησιών και των παραλιακών πόλεων της Μεσογείου, στην Τυνησία και το Αλγέρι, στην Αλεξάνδρεια και τη Βηρυτό, στη Λεμεσό και τη Νάπολη». (Από τον πρόλογο του βιβλίου) Ο Χότζας είναι το πνεύμα της Μικρασίας και εκεί βρίσκουν οι ιστορίες του την αρμονία και την ισορροπία τους. Ενσωματώνει αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές ιστορίες, μύθους του Αισώπου, ευτράπελες ιστορίες από τις κοιλάδες της Ινδίας και τις στέπες του Βορρά αλλά μόνο στην Μικρασία το γέλιο του ακούγεται τόσο καθαρό και απελευθερωτικό. Διδάσκει με τον τρόπο του Σωκράτη, απορώντας. «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Κρύβεται με τον τρόπο των «Δια χριστών σαλών», αμφισβητεί με τον τρόπο των κυνικών και συστήνεται με τον τρόπο του Οδυσσέα – είναι ο «Ούτις», ο Κανένας. Τις αστείες ιστορίες του αγαπούν παιδιά και μεγάλοι, γυναίκες κι άντρες, άρχοντες και λαϊκοί, χωρικοί και νομάδες. Τούτη η ανθολογία τον κοιτά στα μάτια, ξεκαρδίζεται και μετά αργά γεύεται κι απολαμβάνει την σοφία του.